Recent Jaarverslag
Jaarverslag 2020
JAARVERSLAG 2020 Stichting Vluchtelingenhulp Mook
Inhoud
Taken van 'Vluchtelingenhulp Mook' 1
Inleiding
Een verslag van 2020 is voor een groot deel een verslag van alles wat er in dat jaar níet doorging ten gevolge van de coronapandemie: geen voorjaarsuitstapje met vluchtelingen en vrijwilligers, geen multiculturele maaltijd, geen deelname aan de Molenhoekdag, geen vrijwilligersvergaderingen.
Doordat een aanzienlijk deel van onze vrijwillig(st)ers - door leeftijd of gezondheidsproblemen - tot een risicogroep behoort, is een flink aantal van m.n. de taalvrijwillig(st)ers tijdelijk gestopt.
De vrijwillig(st)ers maatschappelijke begeleiding zijn meestal wél doorgegaan en kregen het soms zelfs drukker doordat officiële instanties hun dienstverlening beperkten. Instanties zoals o.a. het gemeentehuis, maatschappelijk werk (buurtbemiddeling)en het Juridisch Loket waren niet of in beperkte mate fysiek toegankelijk. Het contact verliep vaak via email of telefonisch. Voor Nieuwkomers die het Nederlands nog niet zo goed beheersen is dat soms extra moeilijk; zij geven vaak de voorkeur aan face-to-face contact. Omdat onze vrijwillig(st)ers maatschappelijke begeleiding meestal nog wel op huisbezoek kwamen, werd er vaker een beroep op hén gedaan. Ook wanneer de ouders moeite hadden om hun kinderen te helpen met het door de school opgegeven huiswerk, werd soms de hulp van de contactpersoon van Vluchtelingenhulp ingeschakeld.
Qua nieuwe instroom was 2020 een relatief rustig jaar. Er werden slechts vier nieuwe statushouders gehuisvest, waarvan er bovendien twee in konden trekken bij familie die al langer in onze gemeente woonde.
Taken van 'Vluchtelingenhulp Mook'
Vluchtelingenhulp Mook kent drie taakgebieden:
- Maatschappelijke begeleiding van de vluchtelingen die na hun statusverlening decentraal gehuisvest worden. Als daar behoefte aan is, worden de vluchtelingen zeker tot 2 jaar na hun vestiging in de gemeente begeleid bij hun integratie in de Nederlandse (i.c. Mookse) samenleving. De contactpersoon, die aan de vluchteling(en) gekoppeld is, probeert hen wegwijs te maken in de sociale kaart van Mook en in de vele regeltjes van onze maatschappij.
- Taalondersteuning: door aan (vrijwel) iedere volwassen vluchteling een taalvrijwillig(st)er te koppelen, kan extra taalondersteuning gegeven worden voorafgaand aan, tijdens en eventueel zelfs na afloop van het officiële inburgeringstraject. Door de aanschaf van lesmethoden (Taalcompleet en Spreektaal 1 en 2), de aansluiting bij Het Begint met Taal (het landelijk steunpunt voor taalcoaching aan anderstaligen) en de ondersteuning van een eigen coördinatrice binnen Vluchtelingenhulp Mook heeft dit taakgebied een stevig fundament gekregen.
- Participatie: omdat de stap van het inburgeringsdiploma naar een betaalde baan vaak erg groot is, proberen de vrijwillig(st)ers van Vluchtelingenhulp Mook voor ‘hun’ vluchteling vrijwilligerswerk, taal-/werkstages of werkervaringsplaatsen te vinden, vaak gebruik makend van hun eigen netwerk en gebaseerd op bij de intake verzamelde informatie over opleiding en werkervaring van de vluchteling en een eigen inschatting van het taalniveau, de interesses, de psychische gesteldheid en de inzetbaarheid van de vluchteling.
Onze coördinatrice Taal coördineert ook onze activiteiten op het gebied van participatie. Op zich geen onlogische combinatie, omdat het zoeken van (taal)stages eigenlijk in het verlengde ligt van de gegeven taalondersteuning. Daarbij wordt regelmatig samengewerkt met Astrid Peerenboom, een zzp-er die speciaal voor statushouders taal-/werkstages en betaald werk probeert te vinden. Daarnaast is het WerkBedrijf de officiële partner van de gemeente, waar het gaat om (re)integratietrajecten.
Daarnaast geeft Vluchtelingenhulp - waar nodig – juridische ondersteuning (vrijwel altijd in samenwerking met de verantwoordelijke advocaat). En waar mogelijk en gewenst wordt informatie gegeven over de opvang en begeleiding van vluchtelingen.
Doelgroep
|
|
0 – 2 jaar |
2 – 5 jaar |
totaal |
|
Eind 2019 (peildatum 31-12-2019)
|
12 personen (8 volwassenen, 4 kinderen), verdeeld over 6 huishoudens (waaronder 2 alleenstaanden) |
54 personen (27 volwassenen, 27 kinderen), verdeeld over 14 huishoudens (waaronder 2 alleenstaanden) |
66 personen (35 volwassenen, 31 kinderen)
|
|
Nieuw in 2020
|
+ 4 Nieuwkomers (4 volwassenen, 0 kinderen), verdeeld over 4 huishoudens (waaronder 2 alleenstaanden) |
+ 1 kind (geboorte) - 1 volwassene (verhuizing)
|
|
|
Eind 2020 (peildatum 31-12-2020)
|
11 personen (8 volwassenen, 3 kinderen), verdeeld over 6 huishoudens (waaronder 3 alleenstaanden) |
43 personen (23 volwassenen, 20 kinderen), verdeeld over 10 huishoudens (waaronder 2 alleenstaanden) |
54 personen (31 volwassenen, 23 kinderen) |
N.B. : In de loop van 2020 hebben 5 personen (4 volwassenen en 1 kind; verdeeld over 3 huishoudens, waaronder 2 alleenstaanden) de grens van 2 jaar verblijfsduur overschreden; zij zijn daardoor van de 1e naar de 2e kolom gegaan. In 2020 hebben 16 personen (8 volwassenen en 8 kinderen, verdeeld over 5 huishoudens, waaronder 1 alleenstaande ) de grens van 5 jaar verblijfsduur overschreden, waardoor zij uit dit overzicht van eind 2020 verdwenen zijn.
In 2020 is 1 volwassen vluchteling verhuisd uit de gemeente. Er is 1 kind geboren..
Vluchtelingen mét een verblijfsvergunning, die in het kader van de gemeentelijke taakstelling gehuisvest zijn in de gemeente Mook & Middelaar, worden tot 2 jaar na hun vestigingsdatum maatschappelijk begeleid (en indien nodig langer). De vluchtelingen worden tot 5 jaar na die vestigingsdatum uitgenodigd voor sociaal-culturele activiteiten.
Bij meerdere vluchtelingengezinnen duurt de maatschappelijke begeleiding tot (ruim) na het verstrijken van de genoemde 2 jaar. Dit komt doordat het Nederlands taalniveau van de vluchtelingen nog niet zodanig is, dat ze zich zelfstandig staande kunnen houden in onze gebureaucratiseerde maatschappij of doordat er een optelsom is van problemen (schulden, problematische gezins- en/of opvoedingsrelaties, problemen met verblijfsvergunningen, gezondheidsproblemen en mede daardoor verzuim bij het inburgeringstraject enz.). Vluchtelingenhulp functioneert vaak als vervanger van het ontbrekende sociale netwerk.
De 54 vluchtelingen die eind 2020 in de gemeente Mook woonden, waren afkomstig uit de volgende landen (tussen haakjes staan de aantallen volwassenen en kinderen vermeld):
Syrië : 45 (25 / 20), waarvan 10 (7 / 3) binnen de termijn van 2 jaar
Eritrea : 2 (2 / 0), waarvan 0 (0 / 0) binnen de termijn van 2 jaar
Soedan : 4 (1 / 3), waarvan 0 (0 /0) binnen de termijn van 2 jaar
Irak : 2 (2 / 0), waarvan 0 (0 / 0) binnen de termijn van 2 jaar
Afghanistan : 1 (1 / 0), waarvan 1 (1 / 0) binnen de termijn van 2 jaar
In 2020 kwamen 3 van de 4 nieuwkomers uit Syrië, de vierde was afkomstig uit Afghanistan.
In 2020 werden er in Mook twee gezinsherenigingsprocedures tot een goed einde gebracht, waaronder de gezinshereniging van een gezin uit Eritrea (de echtgenoot en nog vier kinderen van een reeds in Mook verblijvende vluchtelinge) die zich al jaren voortsleepte. De gezinsleden zijn nu in Nederland aangekomen, en wachten in een AZC op huisvesting.
Veel energie is afgelopen jaar gaan zitten in de begeleiding van een uitgeprocedeerde vluchteling uit Iran, die al ruim 6 jaar in Mook woonde. In afwachting van een nieuwe asielprocedure bleek hij bij allerlei instanties buiten de boot (dus buiten de voorzieningen) te vallen, waardoor een schrijnende situatie ontstond, waarvoor slechts door de coulance van Stichting Gast en de Voedselbank gedeeltelijk een oplossing geboden werd.
Eind 2019 had de gemeente precies voldaan aan de taakstelling t/m eind 2019. De huisvestingstaakstelling voor 2020 bedroeg 6 (3 voor de 1e helft van het jaar, 3 voor de 2e helft van het jaar). Doordat er in 2020 vier statushouders gehuisvest werden, had de gemeente Mook aan het eind van het jaar een achterstand van 2 personen. De taakstelling voor de 1e helft van 2021 is 7 personen.
Werkgroep
In de loop van 2020 zijn er meerdere wijzigingen geweest in het vrijwilligersbestand: vrijwillig(st)ers stopten om gezondheidsredenen, in verband met een verhuizing of omdat ze andere bezigheden op zich genomen hadden en het daardoor te druk gekregen hadden. De coronacrisis leidde er toe, dat meerdere vrijwillig(st)ers (m.n. taalvrijwillig(st)ers) hun werkzaamheden neerlegden voor de duur van de crisis. Daardoor is bijvoorbeeld het in Mook opgestarte Taalcafé weer stil gelegd. Gelukkig stond daar tegenover dat er ook weer vrijwillig(st)ers bijkwamen. Eind 2020 bestond de groep vrijwillig(st)ers maatschappelijke begeleiding uit 16 personen. Behalve contactpersonen van vluchtelingen(gezinnen) zitten er in deze groep ook een aantal ‘extra deskundigen’: vrijwillig(st)ers, die door hun opleiding of werkervaring (bijv. op financieel gebied of het gebied van inburgering) goed thuis zijn op een bepaald gebied en daardoor als vraagbaak kunnen fungeren voor de overige vrijwillig(st)ers. Overigens is de situatie minder luxe dan hij lijkt: een deel van de vrijwillig(st)ers op de lijst wil wel hand- en spandiensten verrichten, maar geen nieuwe begeleiding van een gezin meer op zich nemen. Eind 2020 stonden er 33 taalvrijwilligers op de lijst waarvan er door de Coviddreiging slechts 18 inzetbaar waren.
Bestuur en Beleid
Op 18 juni 2012 is ten overstaan van een notaris de Stichting Vluchtelingenhulp Mook opgericht. In 2013 heeft Vluchtelingenhulp Mook de ANBI-status (ANBI = Algemeen Nut Beogende Instelling) verkregen. Dit omdat een gift aan een ANBI-instelling voor de gever een aftrekpost is bij de belastingaangifte. Sinds begin 2014 is ook onze website www.vluchtelingenhulpmook.nl in de lucht.
Stichting Vluchtelingenhulp Mook stelt zich niet primair ten doel beleid te ontwikkelen. Het beleidsplan van 2016 is nog steeds actueel. De stichting ondersteunt vluchtelingen die hun weg moeten vinden in de Mookse samenleving. Beleidspunten hebben derhalve alleen betrekking op de interne vrijwilligersorganisatie.
Activiteiten
Activiteiten in het kader van maatschappelijke begeleiding.
Ieder vluchtelingengezin (of alleenstaande vluchteling) krijgt vanuit onze werkgroep een contactpersoon toegewezen, die zijn/haar vluchteling(en) de weg wijst in Mook en omgeving, en behulpzaam is bij het doornemen van de post, het uitleggen van brieven, het invullen van formulieren, het contact opnemen met allerlei instanties en het ondersteunen van de financiële administratie. Het doel daarbij is steeds het vergroten van de zelfredzaamheid van de vluchtelingen. Eind 2020 waren 5 vrijwillig(st)ers betrokken bij de begeleiding van een vluchteling of vluchtelingengezin, die/dat korter dan 2 jaar gehuisvest was in onze gemeente.
Naast die maatschappelijke begeleiding is de organisatie van sociaal-culturele activiteiten een essentieel onderdeel van onze werkzaamheden, aangezien dit ons de mogelijkheid biedt om onze vluchtelingen kennis te laten maken met hun directe omgeving en met de Nederlandse cultuur, en hen tevens stimuleert om deel te nemen aan algemene (dorps-)activiteiten. In die zin past dit naadloos binnen het gemeentebeleid om de armoede en sociale isolatie van de sociale minima tegen te gaan.
In 2020 betekenden de maatregelen van de coronacrisis een forse streep door de rekening bij de organisatie van sociaal-culturele activiteiten. Uiteindelijk werden er alleen enkele activiteiten georganiseerd voor kinderen in de basisschoolleeftijd:
- Een uitstapje naar de Maisdoolhof in Malden (6 september 2020)
- ‘Deurbezoeken’ van Sinterklaas met twee Zwarte Pieten bij 9 gezinnen (29 november 2020)
Mede op verzoek van de gemeente stimuleert Vluchtelingenhulp de volwassen vluchtelingen om zwemlessen te volgen en het A-diploma te halen. Helaas heeft het zwembad in Malden na de verbouwing geen zwemles voor volwassenen meer. Voor de vluchtelingenvrouwen die belangstelling hebben, moet naar andere mogelijkheden gezocht worden.
Activiteiten op taalgebied
De impact van Covid19 in 2020 was groot, en met name op de taalontwikkeling en de ondersteuing daarbij. Veel lessen werden afgelast, of konden alleen via beeldscherm thuis gevolgd worden. Er waren minder contacten tussen vrijwilligers en statushouders, statushouders hadden minder contacten met hun omgeving, bleven meer thuis. Wij zagen zowel bij een aantal volwassenen als bij hun kinderen dat het Nederlandse taalniveau van de statushouders stilstond of achteruit ging.
Ons beleid is om voor elke vluchteling, of vluchtelinggezin, een taalvrijwilliger te vinden, die helpt bij het leren van de nieuwe Nederlandse taal. Wij kunnen deze individuele en intensieve benadering bieden zolang er voldoende vrijwilligers beschikbaar zijn. In 2020 waren een groot aantal van onze vrijwilligers niet beschikbaar in verband met hun kwetsbaarheid voor het coronavirus. Slechts in enkele situaties werd deze beperking opgevangen door onlinecontact.
Onze taalvrijwilliger heeft normaal tenminste 1 à 2 uur in de week contact, waarin samen Nederlands wordt gesproken, eventueel met gebruik van de methode Spreektaal. Het luisteren en spreken van het Nederlands staat hierin centraal. Soms wordt er gekozen om al te starten met een andere afgestemde methode. Meestal is dit de methode Taalcompleet, een beproefde methode om de Nederlandse taal machtig te worden. Vanaf het moment dat de vluchteling aan de inburgeringscursus begint, ondersteunt de taalvrijwilliger de vluchteling met de methode van de cursus en blijft hij/zij oefenen met het Nederlands spreken.
Vanaf oktober 2019 was er in Mook een taalcafé. Eén keer per week, op dinsdagochtend van 10 uur tot 11.30 uur konden statushouders in het Moks Café de gesproken Nederlandse taal komen oefenen onder leiding van taalvrijwilligers. Tot maart 2020 waren 5 van onze taalvrijwilligers ook wekelijks actief in dit Taalcafé. Dit initiatief werd vanaf de start enthousiast bezocht door wekelijks 10- 16 statushouders die graag hun Nederlandse spreektaal wilden verbeteren. In maart 2020 zijn de activiteiten van het taalcafé stilgelegd i.vm. het Coronarisico en niet meer opgestart omdat het merendeel van de vrijwilligers en enkele deelnemers tot de Corona-risicogroepen behoren.
In oktober 2020 heeft de gemeente Mook een subsidie toegekend aan Vluchtelingenhulp Mook voor een taalverhogingsproject met als doel taalverhoging van onze statushouders te bereiken tot tenminste B1. Dit initiatief is enthousiast ontvangen en in november 2020 is gestart met taallessen in 2 niveaugroepen. 2 Keer per week krijgen, in totaal 10 vluchtelingen, verdeeld over 2 groepen, een taalles van 2 uur. In totaal zal er 24 weken les gegeven worden. De lessen worden door de taalschool Nederlands de Baas gegeven in het Moks Café. Het is namelijk essentieel dat statushouders na hun inburgering enerzijds de nieuw geleerde taal onderhouden door participatie in de Nederlandse samenleving als ook door middel van goede taallessen aan verhoging van de nieuw geleerde Nederlandse taal kunnen werken. Immers het eindniveau waarop zij de Nederlandse taal zullen gaan beheersen is in grote mate bepalend voor hun uiteindelijke mate van participatie in onze samenleving. De mogelijkheid voor taalverhogingslessen bieden onze statushouders de mogelijkheid hiertoe.
Het afgelopen jaar hebben er 40 taalvrijwilligers op onze vrijwilligerslijst gestaan. 5 vrijwilligers zijn gestopt ivm ziekte. 1 persoon is gestopt i.v.m. een verhuizing en 1 persoon is gestopt om andere redenen. Eind 2020 stonden er 33 taalvrijwilligers op onze lijst waarvan er 15 op dit moment niet inzetbaar zijn omdat zij tot de coronarisicogroep behoren. In totaal zijn er in 2020 25 volwassen statushouders en 7 kinderen door onze vrijwilligers begeleid. De ondersteuning aan kinderen varieert van ondersteuning door taalvrijwilligers op de basisschool, tot gerichte individuele hulp met taal of huiswerk of wekelijks voorlezen en spelenderwijs omgaan met de taal thuis.
Activiteiten op het gebied van participatie.
Naast het taalproject biedt de gemeente Mook een 10-tal statushouders hulp bij participatie. Bij voorkeur zullen de deelnemers van het taalverhogingsproject hulp kunnen krijgen om beter te participeren in onze samenleving. De gemeente heeft hierover afspraken gemaakt met Astrid Peerenboom. Astrid zal samen met Vluchtelingenhulp en Nederlands de Baas aan statushouders het belang van participeren uitleggen en hen trachten te verleiden tot activiteiten op dit gebied. Zij maakt met onze coördinatrice Taal en Participatie een inschatting van voorbeelden waarop we denken dat mensen positief gaan schakelen. Zij zal individuele intakegesprekken hebben met een tiental statushouders en samen met hen een individueel plan opstellen om te komen tot wederzijdse kennismaking en acquisitie naar participatieplekken en participatieplaatsingen.
Verder stimuleert en adviseert en begeleidt de coordinatrice Taal en Párticipatie zonodig statushouders over hun scholings- participatie en ontwikkelingsmogelijkheden in Nederland. Dit vergt altijd een op-maat-benadering.
Statushouders krijgen op het moment dat zij betaald gaan werken en niet langer afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering, te maken met ingewikkelde regelingen, wijzigingen van belastingtoeslagen, minder of geen financiële tegemoetkoming voor de sociale minima en veranderingen van hun recht op de bijzondere bijstand. Hier blijft aandacht voor nodig.
Vergaderingen en overleg
De vrijwillig(st)ers maatschappelijke begeleiding hebben in 2020 niet vergaderd. De coördinatrice heeft wel contact gehad met vrijwillig(st)ers via email, telefoon en Whatsapp.
In het afgelopen jaar is er vier keer een bestuursvergadering geweest. Daarbij kwamen de aanvraag
en de verantwoording van de gemeentelijke subsidie, de ANBI-status, het (lokale) Taalversterking- en Participatieproject (dat door onze coördinatrice Taal opgezet is in nauwe samenwerking met taalschool Nederlands de Baas en jobcoach Astrid Peerenboom), de (regionale) pilot Z-route, de nieuwe Inburgeringswet en (financiële en juridische) problemen van concrete vluchtelingen ter sprake. Het Taalversterking- en Participatieproject was ook een regelmatig terugkerend onderwerp in het overleg met de gemeente.
Ook de taalvrijwilligers hebben in 2020 geen eigen overlegbijeenkomst gehad.
De vrijwillig(st)ers die één of meerdere vluchtelingen begeleiden, hebben regelmatig (via e-mail of telefonisch) ad-hoc overleg gehad met Frank van Groenendaal, de ‘klantmanager Werk en Inkomen’ van de gemeentelijke Sociale Dienst. Het structureel overleg tussen de coördinatrice en Frank heeft in 2020 zes keer plaatsgevonden (waarvan de laatste vier keer via beeldbellen).
Indien nodig wordt er doorverwezen naar hulpverlenende instanties, zoals het Algemeen Maatschap-pelijk Werk, de Voedselbank, Schuldhulpverlening en Stichting Leergeld De Stuwwal.
Verder is Vluchtelingenhulp Mook regelmatig aanwezig geweest bij verschillende lokale of regionale bijeenkomsten:
- De coördinatrice Maatschappelijke Begeleiding zit in het Platform Minimabeleid van de gemeente. In 2020 is er één bijeenkomst geweest (op 15 januari).
- Twee vrijwilligers (waaronder de coördinatrice Maatschappelijke Begeleiding) zijn op 21 januari naar het door VluchtelingenWerk Nijmegen georganiseerde samenwerkingsoverleg met Van Schie advocaten geweest.
Scholing
De door de gemeente aangeboden cursus Budgetteren is in verband met de corona-maatregelen tot later datum uitgesteld.
Vijf vrijwilligers (waaronder de twee coördinatrices) hebben op 16 januari 2020 deelgenomen aan conferentie over gezinshereniging.
Het lidmaatschap van Het Begint met Taal biedt de taalvrijwilligers regelmatig online scholingsmogelijkheden.
Financieel verslag
Baten.
2020 was ook financieel een bijzonder jaar. Van de Gemeente Mook en Middelaar hebben we naast de subsidie voor onze reguliere activiteiten (€ 7850) ook € 1000 ontvangen voor ons zwemfonds. Helaas hebben we hier vanwege Corona geen invulling aan kunnen geven. Naast de subsidie hebben we dit jaar uitzonderlijk veel giften ontvangen. In totaal € 13.890, waarvan één grote gift. Alle donateurs worden natuurlijk zeer bedankt. Tenslotte hebben we, in samenspraak met de gemeente , een Taalontwikkelproject opgezet. Voor dit taalproject hebben we € 15.000 aan subsidie ontvangen. Voor dit taalproject voeren we een aparte projectadministratie.
Lasten.
Onze uitgaven zijn over bijna alle posten lager dan andere jaren. Ook dit ishet gevolg van Corona. Bijna alle sociale activiteiten zijn afgelast, of in een andere, meer beperkte vorm uitgevoerd. Onder onze (taal)vrijwilligers zijn veel 60+ers, waardoor men terughoudend werd om taalles te geven. De taalondersteuning is gestagneerd, waardoor minder vrijwilligersvergoedingen zijn uitbetaald. Ook is het aantal nieuw ingestroomde vluchtelingen minder dan verwacht, waardoor er ook minder kosten zijn gemaakt bij de begeleiding van deze nieuwkomers. Opvallend is wel dat de bankkosten fors hoger zijn uitgevallen. De oorzaak hiervan is fors hogere tarieven per maand. Voorts hebben we, om alle vrijwilligers een hart onder de riem te steken, een kerstattentie gegeven, die onder de post representatie is geboekt. Omdat er minder activiteiten zijn gehouden, en er minder ondersteuning is gegeven, hebben we in totaal € 1851,02 minder uitgegeven dan begroot.
Omdat voorts er ook het bijzonder hoge bedrag van € 13.890 aan gulle giften is ontvangen (€ 13.390 meer dan begroot), is er in 2020 een uitzonderlijk financieel resultaat behaald van € 16.241,02. Dit resultaat is exclusief de stand van zaken Taalontwikkelproject, en wordt toegevoegd aan het eigen vermogen.
Voor het taalontwikkelproject is een aparte projectbegroting opgesteld. In oktober is een subsidie verstrekt van € 15.000. De groepen zijn in november gestart. De gemaakte kosten betreffen zaalhuur en docentkosten in november en december.
Molenhoek, maart 2021
website maken